دهم تیر ماه بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی روز صنعت و معدن نامیده شده است. اختصاص این روز فرصت مناسبی است که به مهم‌ترین موتور محرکه اقتصاد یعنی بخش صنعت و معدن نگاهی اندیشمندانه شود چرا که این بخش به عنوان عامل مولد اشتغال پایدار در افزایش تولید ناخالص ملی و در آمد سرانه نقش بسزایی دارد.
ایران با در اختیار داشتن منابع و ذخایر سوختی و همچنین دیگر مواد معدنی مورد نیاز صنایع مختلف، از کشور‌های غنی دنیا به شمار می‌آید. استخراج معادن و معدن‌کاری و توسعه صنعت در زمینه‌های گوناگون صنعتی، از دیرباز در کشور ما متداول بوده است.
به بهانه فرارسیدن این روز بهتر است نگاهی به دستاوردهای حوزه صنعت، معدن و تجارت بندازیم.
در سال ۵۷ تعداد ۱۹۵ معدن فعال در دست بهره برداری بوده که ظرفیت استخراج آن ۱۹.۵ میلیون تن بوده است. درآن سال تعداد ۳۵۰ هزار واحد صنفی در کشور در حوزه خرده فروشی، توزیع و تولیدات صنفی فعال بودند. صندوق مکانیزه فروش در واحدهای صنفی تقریبا وجود نداشت و سهم فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره ای از خرده فروشی ۱.۵ درصد بود. در حوزه تحقیق، توسعه و فنی و مهندسی نیز عملکرد قابل ذکری وجود ندارد. در حوزه تجارت خارجی کشور ایران به عنوان کشور مصرف کننده دارای تراز تجاری منفی ۱۰ میلیارد دلاری بود.
عموما تأمین نیازهای اساسی کشور بر اساس واردات برنامه ریزی شده بود. کل صادرات غیرنفتی ایران در سال ۵۷ نیم میلیارد دلار و واردات آن سال ۱۰.۴ میلیارد دلار و کل حجم تجارت ایران ۱۰.۹ میلیارد دلار بود.
صنعت، معدن و تجارت با بهره گیری از توانمندی های داخل کشور و باور این امر که ما نیز می توانیم دارای صنعتی پویا و سالم باشیم، محرک اصلی مردم و مسئولان برای قطع رابطه سلطه پذیری از بازارهای بین المللی به معنی نفی تقسیم کار در سطح جهانی و امتناع از مشارکت و محدودیت های استکباری است.
با فاصله کوتاهی از پیروزی انقلاب اسلامی،
در طول هشت سال جنگ تحمیلی تعداد زیادی از طرح‌های صنعتی راه‌اندازی شدند که از آن جمله می‌توان به صنایع آذرآب و صنایع جنبی مس باهنر اشاره کرد.
اکنون با گذشت بیش از ۴۰ سال از پیروزی انقلاب نیز صنعت، معدن و تجارت به عنوان پیشران اقتصاد کشور در راستای استقلال اقتصاد کشور تلاش می کند. برخی از فعالیت هایی که در طی این سال ها در بخش های صنعت، معدن و تجارت انجام شده را می توان به صورت کمی با وضعیت پیش از انقلاب مقایسه کرد:
_ در سال ۵۷ تعداد واحدهای صنعتی یک هزار و ۵۰۳ واحد بوده که این عدد در پایان آبان ماه ۹۷ به ۸۵ هزار و ۷۶ واحد افزایش یافته است.
_در حال حاضر دو و نیم میلیون نفر در بخش صنعت مشغول به کار هستند که این عدد در سال پیروزی انقلاب ۱۵۰ هزار نفر بوده است. _تعداد معادن فعال در سال ۱۳۵۷، ۱۹۵ معدن بوده که این عدد در پایان آبان ماه سال ۱۳۹۷ به ۶ هزار و ۳۸۶ واحد رسیده است.
_ واحدهای صنفی در در سال ۱۳۵۷، تعداد ۳۵۰ هزار واحد بوده و این تعداد در تولد چهل سالگی انقلاب به دومیلیون و ۵۸۱ هزار واحد افزایش یافته است.
همچنین می‌توان گفت بخش اعظم زیر ساخت های صنعتی در دوران پس از انقلاب ایجاد شده است.
شهرک‌ها و نواحی دارای تصفیه خانه، آب، برق، گاز و تلفن از جمله این زیرساخت‌ها است که بخش عمده آن در ۴۰ سال اخیر ایجاد شده است.
همچنین در حوزه اکتشاف، زمین شناسی و معدن، ظرفیت استخراج از ۱۹.۶ میلیون تن در سال ۱۳۵۷ به عدد ۷۳۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۷ رسیده است.
ژئوفیزیک هوایی از عدد صفر به ۵۴۰ هزار کیلومتر خطی
و شاخص نقشه های زمین شناسی از ۵۳ ورقه به ۸۶۴ ورقه افزایش یافته است.
در همین مدت صادرات غیرنفتی از عدد ۰.۵۴۳ میلیارد دلار به حدود ۴۷ میلیارد دلار رسیده است.
همچنین حجم تجارت از ۱۰.۹ میلیارد دلار به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته است.
