هرساله با شروع محرم، دوست‌داران امام حسین(ع) عزاداری سیدالشهدا(ع) را شروع می‌کند. یعنی در اول محرم. اما چرا ده روز قبل از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا، عزاداری شروع می‌شود؟ در حالی که در مورد ائمه (ع) دیگر اینگونه عمل نمی‌کنیم.
اول از همه، روایات نشان‌دهنده این است که ائمه بعد از امام حسین(ع) از اول محرم عزاداری و برپایی مجالس عزا را شروع می‌کردند.
به طور مثال،
حضرت امام رضا(ع) درباره پدرشان حضرت موسی بن جعفر (ع) اینگونه روایت کرده‌اند: هنگامی که ماه محرم داخل می‌شد پدرم دیگر خندان دیده نمی‌شد و روز به روز در دهه اول محرم مظاهر غم و اندوه بر چهره آن حضرت بیشتر آشکار می‌‌گشت.
یکی از دلایل این موضوع این است که، عزاداران قبل از عاشورا با ده شب عزاداری بتوانند خود را برای حضور در غم بزرگ عاشورا آماده کنند. چرا که پس از یک هفته عزاداری، حضور در ذکر مصیبت هولناک عاشورا قابل تحمل‌تر خواهد بود. تمام عزاداران می‌دانند که اگر عزاداری از روز عاشورا شروع می‌شد چقدر ذکر مصیبت‌ها در عاشورا دردناک‌تر و غیرقابل تحمل‌تر می‌شد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةً فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً» این حرارت را هر کسی حس کرده باشد، می‌داند بی‌مقدمه وارد روز عاشورا شدن بسیار دشوار است.
دلیل دیگر، بعد حماسی و آموزنده قیام عاشورا است.
ائمه معصومین (ع) نمی‌خواستند صرفا یک سالگرد سوگواری برای عاشورا گرفته شود. بلکه به دنبال آن بودند که حوادثی که منجر به این شهادت شد در مجالس و محافل شیعه نقل شود.
یعنی در طی ۱۰روز عزاداری، اتفاقات زمینه‌ساز این مصیبت بررسی و یادآوری شود از جمله ماجرای سقیفه و بیعت شکنی‌های غدیر، تا درس عبرتی برای آیندگان باشد.
همچنین به واسطه این زمان، مردم می‌توانند فضیلت‌های اخلاقی و رشادت‌های عاشورا را فرا بگیرند و الگو قرار دهند.
